Καλέστε μας
210 251 9033 / 6984 180347
Oι λόγοι για συμμετοχή σε αθλήματα και σωματική δραστηριότητα είναι πολλαπλοί, όπως η χαρά και η χαλάρωση, ο ανταγωνισμός και η ευγενής άμιλλα, η κοινωνικοποίηση, η συντήρηση και η βελτίωση της φυσικής κατάστασης και της υγείας. Η συμμετοχή στον αθλητισμό συνεπάγεται επίσης κίνδυνο τραυματισμών, ο οποίος μπορεί, σε ορισμένες περιπτώσεις, να οδηγήσει σε μόνιμη αναπηρία.
Τα οδοντικά τραύματα και τα τραύματα του προσώπου είναι συνήθεις τραυματισμοί που σχετίζονται με τον αθλητισμό. Έχει αναφερθεί ευρέως ότι η συμμετοχή στον αθλητισμό συνεπάγεται και κίνδυνο να υποστεί ο αθλούμενος οδοντική βλάβη. Το Εθνικό Αθλητικό Ίδρυμα Νέων για την Πρόληψη των Αθλητικών Τραυματισμών (National Youth Sports Foundation for the Prevention of Athletic Injuries), εκτιμά ότι κατά τη διάρκεια της αθλητικής σεζόν, οι αθλητές έχουν 10% πιθανότητα να υποστούν τραυματισμό του προσώπου ή του στόματος. Άλλες μελέτες δείχνουν ότι 13-39% όλων των οδοντιατρικών τραυματισμών σχετίζονται με τον αθλητισμό και έχουν αναφερθεί από όλα τα ατυχήματα σε αθλήματα 11-18% είναι στοματοπροσωπικά τραύματα. Το αρσενικό φύλο φαίνεται να τραυματίζεται δύο φορές συχνότερα από τα θηλυκό, με τον άνω κεντρικό τομέα να είναι το πιο συχνά τραυματισμένο δόντι.
Στα παιδιά, οι αθλητικές δραστηριότητες είναι υπεύθυνες για το 13% του συνολικού τραύματος στο στόμα. Λαμβάνοντας υπ'όψιν την αυξημένη συχνότητα εμφάνισης τραυματισμών στο χώρο του αθλητισμού, υπάρχει μεγαλύτερη ανησυχία για την επείγουσα και μακροχρόνια αντιμετώπιση των τραυματισμών στο στόμα και τη χρήση προληπτικών μέτρων όπως τα κράνη και οι αθλητικοί νάρθηκες.
Ο αυξημένος κίνδυνος αφορά περισσότερο σε αθλήματα, όπου ο αθλούμενος έρχεται σε άμεση φυσική επαφή με άλλους αθλητές ή χρησιμοποιούνται εξαρτήματα όπως μπαστούνια ή μπάλες που μπορεί να προκαλέσουν τραύμα αν χτυπήσουν το πρόσωπο ή τα δόντια. Σύμφωνα με την Αμερικανική Οδοντιατρική Ομοσπονδία ειδική προστασία των δοντιών από τραύμα ενδείκνυται σε αθλήματα και αθλοπαιδιές που αναφέρονται στον παρακάτω Πίνακα.
Eπιπρόσθετα, η Αμερικανική Ακαδημία Παιδοδοντιατρικής και άλλες επιστημονικές εταιρείες όπως η Διεθνής Ομοσπονδία Οδοντικού Τραύματος (International Association ο Dental Traumatology) και η Διεθνής Ακαδημία Αθλητικής Οδοντιατρικής (International Academy for Sports Dentistry) έχουν κάνει προτάσεις για συγκεκριμένες οδηγίες, καθώς και τον ρόλο του οδοντιάτρου όσον αφορά στην ανάγκη και τον τρόπο χρήσης των ενδοστοματικών ναρθήκων προστασίας. 'Ετσι, σε χώρες όπως οι ΗΠΑ η οδοντιατρική υποστήριξη των αθλητών σε αθλητικά σωματεία, στα πλαίσια της οποίας περιλαμβάνεται και η κατασκευή και η εφαρμογή ναρθήκων προστασίας του στόματος είναι πλέον αυτονόητη και δεδομένη. Άλλωστε, η χρήση αθλητικών ναρθήκων προστασίας των δοντιών και του στόματος καθίσταται υποχρεωτική στις ΗΠΑ για όλα τα αθλήματα όπου ενέχεται κάποιος σχετικός κίνδυνος τραυματισμού.
Στην Ελλάδα, στις περισσότερες αθλητικές δραστηριότητες η χρήση των αθλητικών ναρθήκων προστασίας των δοντιών και τον προσώπού είναι ακόμη προαιρετική, ενώ υποχρεωτική είναι μόνο στη διάρκεια επισήμων αγώνων σε αθλήματα όπως η πυγμαχία και οι πολεμικές τέχνες, που αποτελούν όπως αναφέρεται παρακάτω, ένα μικρό μόνο μέρος των αθλημάτων κινδύνου. Το 2013, έγινε ίδρυση στον Ελλαδικό χώρο της Επιστημονικής Εταιρείας Αθλητικής Οδοντιατρικής (ΕΕΑΘΛΟ), η οποία ολοκληρώθηκε και τυπικά με την απόφαση 105/2013 του Ειρηνοδικείου Πειραιά, έπειτα από αίτηση των 29 ιδρυτικών μελών της και σκοπός του συλλόγου σύμφωνα με το καταστατικό είναι ο εξής:
Κατά την αρχική εξέταση, και συγκεκριμένα κατά τη λήψη ιατρικού και οδοντιατρικού ιστορικού, ο οδοντίατρος θα πρέπει να καταγράφει εάν οι ασθενείς που προσέρχονται στο οδοντιατρείο αθλούνται με συστηματικό ή μη συστηματικό τρόπο και σε ποιο συγκεκριμένο άθλημα. Ακόμη, πρέπει να συλλέγει τα χαρακτηριστικά της αθλητικής δραστηριότητας (συχνότητα, διάρκεια, ένταση, ανταγωνιστικότητα), και στη συνέχεια να προβαίνει σε αξιολόγηση του κινδύνου τραύματος στα δόντια και στο πρόσωπο. Στόχος είναι η εφαρμογή ενός εξατομικευμένου πρωτοκόλλου πρόληψης ενδεχόμενού τραυματισμού και άμβλυνσης της βαρύτητας των επιπτώσεών του.
Στον προσδιορισμό τον σχετικού κινδύνου τραυματισμού στα πλαίσια αθλητικών δραστηριοτήτων συμμετέχουν μία σειρά παραγόντων μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται τα εξής:
Σε όλες τις περιπτώσεις όπου ο κίνδυνος τραυματισμού στον αθλητισμό κριθεί ότι είναι αυξημένος ενδείκνυται η εφαρμογή κατάλληλων μέσων προστασίας μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και οι ενδοστοματικοί νάρθηκες.
Οι νάρθηκες απαντώνται σήμερα σε τρείς τύπους, ανάλογα με τον τρόπο κατασκευής τους.
Ο τύπος Ι περιλαμβάνει τους προκατασκευασμένους νάρθηκες του εμπορίου, ο τύπος ΙΙ τους ημιπροκατασκευασμένους που προσαρμόζονται στο στόμα του αθλητή και ο τύπος ΙΙΙ τους εξατομικευμένους ατομικούς νάρθηκες που κατασκευάζονται σε εκμαγεία. Η αρίθμηση της κατάταξης βασίζεται και στη σειρά υπεροχής τους, με τον τύπο Ι να είναι ο λιγότερο αποδεκτός και ο τύπος ΙΙΙ ο περισσότερο αποδεκτός.
Ο νάρθηκας τύπου ΙΙΙ (Custom made) ή εξατομικευμένος, κατασκευάζεται εξολοκλήρου σε εκμαγείο του φραγμού του αθλητή μετά τη λήψη αποτυπώματος και είναι αυτός που κατασκευάζουμε στο ιατρείο μας. Οι νάρθηκες αυτοί υπερέχουν από όλους τους άλλους τύπους, καθότι έχουν την καλύτερη συγκράτηση, πολύ μικρό βαθμό παρεμπόδισης της αναπνοής και ομιλίας, μικρότερο όγκο, άριστη εφαρμογή και είναι καλύτερα ανεκτοί απο τους αθλητές, που φαίνεται να τους προτιμούν περισσότερο από κάθε άλλο τύπο. Το πάχος τους μπορεί να ελεγχθεί κατά την εργαστηριακή τους κατασκευή, ώστε να παρέχουν τη μέγιστη δυνατή προστασία.
Θεωρείται απαραίτητο να τονιστεί, ότι πριν την κατασκευή προστατευτικού νάρθηκα πρέπει να προηγηθεί πλήρης έλεγχος των οδοντικών φραγμών με αποκατάσταση τερηδονισμένων δοντιών, τοποθέτηση πιθανών προσθετικών εργασιών και πλήρη έλεγχο πιθανής φλεγμονής των περιοδοντικών ιστών. Συνακόλουθα, ο νάρθηκας κατασκευάζεται στο πέρας της θεραπείας, καθώς οποιαδήποτε επέμβαση αλλαγής της μορφολογίας του δοντιού, μετά την κατασκευή του νάρθηκα, θα έχει επιπτώσεις στην καλή εφαρμογή του. Όταν οι οδοντιατρικές εργασίες ολοκληρωθούν λοιπόν, λαμβάνεται ακριβές αποτύπωμα μέχρι και τα πιο άπω δόντια στο φραγμό και με καλή αποτύπωση όλου του βάθους της ουλοπαρειακής αύλακας και κατασκευάζεται το εκμαγείο εργασίας.
Η συγκεκριμένη κατηγορία αθλητικών ναρθήκων επιδέχεται εξατομικευμένες τροποποιήσεις (σχέδια, ονοματεπώνυμο αθλητή, λογότυπο ομάδας), όπως επιπλέον ενίσχυση σε κάποιες συγκεκριμένες περιοχές, προσφέροντας έτσι μεγαλύτερη προστασία στον αθλούμενο. Ακόμη, μπορούν να χρησιμοποιηθούν απο ασθενείς που φέρουν ακίνητους ορθοδοντικούς μηχανισμούς (brackets) για τη δημιουργία χώρου μέχρι την τελική προβλεπόμενη θέση των δοντιών. Τέλος, επιτρέπουν στον αθλούμενο να επιτελέσει απρόσκοπτα βασικές λειτουργίες όπως η αναπνοή, η ομιλία και η κατάποση συμβάλλοντας στη μέγιστη δυνατή απόδοσή του.
Ο ιδανικά κατασκευασμένος νάρθηκας πρέπει να πληροί ορισμένες προδιαγραφές, ώστε να εξυπηρετείται στο μέγιστο βαθμό η λειτουργία του. Έτσι ο προστατευτικός νάρθηκας πρέπει:
Tρείς παράγοντες επηρεάζουν το μέγεθος της βλάβης και αντίστοιχα την προστασία από τους νάρθηκες και είναι οι εξής:
Ο χρόνος όπως φαίνεται και στην εξίσωση είναι αντιστρόφως ανάλογος με τη δύναμη.
Δηλαδή αυξάνοντας το χρόνο, αντίστοιχα μειώνεται η δύναμη και κατ’επέκτασιν η προκαλούμενη βλάβη. Οι νάρθηκες όντως ελαστικοί και συμπιεστική δύναμη να αυξήσουν το χρόνο επίδρασης της πρόσκρουσης στο αντικείμενο, με αποτέλεσμα να μειωθεί το απόλυτο μέγεθος της δύναμης που διαδίδεται σε αυτό.
Ως προς την επιφάνεια, η βλάβη είναι αντιστρόφως ανάλογη με αυτή. Όσο μεγαλύτερη η επιφάνεια πρόσκρουσης (όπως αυξάνεται με την εφαρμογή του νάρθηκα), τόσο μικρότερη βλάβη προκαλείται λόγω διάχυσης της δύναμης.
Ως προς την ιδιότητα της ελαστικότητας, ισχύουν τα εξής. Μία από τις βασικές αρχές της φυσικής είναι η αρχή διατήρησης της ενέργειας, η οποία δεν χάνεται. Ο νάρθηκας χρησιμοποιεί αυτή την αρχή μέσω της ελαστικότητας του. Πιο συγκεκριμένα, στην πρόσκρουση το υλικό του νάρθηκα (EVA) θα συμπιεστεί απορροφώντας ενέργεια. Το υλικό αποτελείται από άτομα με ελεύθερη κινητική ενέργεια και θα χρησιμοποιηθεί ενέργεια για να συμπιεστεί και αντίστοιχα να επανέλθει μετά στην αρχική του θέση, που θα «απορροφηθεί» από την ενέργεια-δύναμη που θα δεχθεί το αντικείμενο πρόσκρουσης. Όσο πιο μεγάλο πάχος έχει το υλικό του νάρθηκα, τόσο πιο μεγάλη ενέργεια θα απορροφήσει από το αντικείμενο πρόσκρουσης.
Ο προστατευτικός νάρθηκας στόματος παίζει μεγάλο ρόλο στην προστασία του αθλητή. Πρωταρχικά είναι τεκμηριωμένο, ότι η χρήση νάρθηκα προστατεύει τα πρόσθια άνω δόντια από τραυματισμό. Αυτό επιτυγχάνεται χάρη στην ικανότητά του να απορροφά τη δύναμη που εφαρμόζεται στο συγκεκριμένο σημείο και να τη διασπείρει στη μάζα του. Ετσι η χρήση νάρθηκα μειώνει τα ποσοστά οδοντικού τραυματισμού στις αθλητικές δραστηριότητες. Επίσης παρεμβάλλεται ανάμεσα στα χείλη, τις παρειές και τα δόντια, προφυλάσσοντας τους μαλακούς ιστούς από λύση της συνέχειάς τους. Ακόμα, μειώνει την πιθανότητα βίαιης πρόσκρουσης των δοντιών της κάτω γνάθου με αυτά της άνω και συνεπώς τα προστατεύει απο ρωγμές, κατάγματα, καταστροφή των φυμάτων τους ή περιοδοντικό τραυματισμό. Τέλος προστατεύει τη γλώσσα από τραύμα, αφού αυτή μπορεί να τραυματιστεί απο τα φύματα των δοντιών κατά τη βίαιη συναρμογή των φραγμών.
Ιδιαίτερη αναφορά χρειάζεται να γίνει στην προστασία που παρέχει ο νάρθηκας στον αθλητή απο τον κίνδυνο της διάσεισης, που θεωρείται αμφιλεγόμενη. Μια δύναμη που ασκείται στον πώγωνα με οριζόντια φορά προκαλεί κυκλική κίνηση της κεφαλής προς τα εμπρός, ενώ μια δύναμη που ασκείται στον πώγωνα με φορά κατακόρυφη προς τα επάνω, προκαλεί κυκλική κίνηση της κεφαλής προς τον αυχένα. Και οι δύο αυτές δυνάμεις είναι δυνατό να προκαλέσουν διάσειση, αφού αυξάνεται απότομα η ταχύτητα περιστροφής του εγκεφάλου. Ο ρόλος του νάρθηκα είναι να απορροφά το μεγαλύτερο ποσοστό της δύναμης, μειώνοντας την ένταση και αυξάνοντας το χρόνο που η κεφαλή κινείται περιστροφικά όπως αναφέρεται παραπάνω, μειώνεται δηλαδή η γωνιακή επιτάχυνση. Ακόμη, ο νάρθηκας διαχωρίζοντας τα δόντια της άνω και της κάτω γνάθου, ταυτόχρονα διαχωρίζει τον κόνδυλο από την κροταφική γλήνη. Επομένως σε ενδεχόμενο χτύπημα η ένταση της δύναμης που μεταδίδεται στο εγκεφαλικό κρανίο είναι αρκετά μικρότερη της αρχικής. Σε αντίθετη περίπτωση, όταν δε χρησιμοποιείται νάρθηκας, ο κόνδυλος είναι τοποθετημένος σε στενή επαφή με την κροταφική γλήνη και σε ενδεχόμενο τραυματισμό η ένταση του χτυπήματος Θα προκαλέσει πρόσκρουση του κονδύλου στη γλήνη, αύξηση της ενδοκρανιακής πίεσης και κάκωση των οστών. Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ο νάρθηκας προστατεύει τον αθλητή απο τη διάσειση σε χτυπήματα στον πώγωνα με φορά οριζόντια, κατακόρυφη και χτυπήματα από τα πλάγια (μόνο ο διαγναθικός για τα τελευταία). Δεν προστατεύει σε καμία περίπτωση από διάσειση λόγω πρόσκρουσης της κεφαλής ή κατευθείαν χτυπήματα στο κρανίο. Σε αυτή την περίπτωση ο αθλητής χρειάζεται για την προστασία του προστατευτικό κράνος με ταυτόχρονη χρήση μάσκας προσώπου.
Πέρα από την κατασκευή ενός προστατευτικού νάρθηκα που να πληροί όλες τις προδιαγραφές, οι οποίες εξασφαλίζουν μέγιστη προστασία και διατηρούν αναλλοίωτες τις ιδιότητές του, ο αθλητής πρέπει να δέχεται οδηγίες για τη σωστή φύλαξη και συντήρησή του.
Ο προστατευτικός νάρθηκας δεν πρέπει να εκτίθεται στη ζέστη, διότι ενδεχομένως να χάσει το σχήμα του. Αυτό μπορεί να συμβεί, όταν τοποθετείται χωρίς προστατευτικό κουτί, σε κάποια αθλητική τσάντα, ή όταν παραμένει για πολλές ώρες σε ηλιακή έκθεση. Επιπρόσθετα ο προστατευτικός νάρθηκας πρέπει να διατηρείται σε περιβάλλον με υγρασία, ώστε να μην επηρεαστεί η ελαστικότητά του. Συστήνεται, λοιπόν, οι προστατευτικοί νάρθηκες να φυλάσσονται σε πλαστικό, αεροστεγές κουτί. Προ της χρήσης ο προστατευτικός νάρθηκας ξεπλένεται σε κρύο νερό. Μετά τη χρήση του ακολουθεί ξανά ξέπλυμα σε κρύο νερό, ενώ ο αθλητής μπορεί να χρησιμοποιήσει σαπούνι και μαλακή οδοντόβουρτσα για καλύτερο καθαρισμό. Ο σωστός καθαρισμός του προστατευτικού νάρθηκα συντελεί στην προφύλαξή του από ανάπτυξη μικροβίων. Η σωστή συντήρηση και φύλαξή του, προφυλάσσουν από πρόωρη αντικατάστασή του. Συνίσταται ο περιοδικός έλεγχος της ακεραιότητας του νάρθηκα και η αντικατάστασή του, ανάλογα με τη συχνότητα χρήσης του, μετά από κάποιο χρονικό διάστημα.
Η Πανδημία Κορωνοϊού (Covid-19), τόσο στη χώρα μας, όσο και παγκόσμια, επιτάσσει κάποια αυξημένα πρωτόκολλα ασφαλείας που θα λάβουμε στο ιατρείο μας με βάση τις οδηγίες της Ελληνικής Οδοντιατρικής Ομοσπονδίας.
Αμέσως μόλις αρχίσουν να ανατέλλουν τα νεογιλά δόντια, το καθημερινό βούρτσισμα και η φροντίδα τους είναι απαραίτητα. Το πρώτο δόντι εμφανίζεται περίπου στην ηλικία των 6 μηνών.
Υπάρχει τρόπος να κάνουμε το παιδί να ξεπεράσει τον φόβο του για τις επισκέψεις του στον οδοντίατρο;
Φυσικά!
Πίνδου 11, Νέα Φιλαδέλφεια
210 251 9033 / 6984 180347
Δευτέρα: 09.00 - 17:00 Τρίτη: 12.00 - 21.00 Τετάρτη: 12.30 - 21.00 Πέμπτη: 13.00 - 21.00 Παρασκευή: 09.00 - 17.00
Στο ιατρείο μας στόχος είναι να σας προσφέρουμε οδοντιατρικές υπηρεσίες υψηλού επιπέδου και θεραπείες όλου του φάσματος της επανορθωτικής, της αισθητικής οδοντιατρικής και της προσθετικής με συμβατικές και επιεμφυτευματικές αποκαταστάσεις άριστης ποιότητας!
